Katedra za biohemiju, molekularnu biologiju i genetiku
Katedra za biohemiju, molekularnu biologiju i genetiku na Departmanu za biologiju i ekologiju, Prirodno-matematičkog fakulteta u Novom Sadu je osnovana 2014. godine. Inicijativa za osnivanje ove katedre potekla je od prof. dr Gordane Grubor-Lajšić†, uz čiju veliku upornost i zalaganje je došlo do realizacije ove ideje. Katedra broji ukupno deset članova iz reda nastavnog i naučnog osoblja, dva asistenta i dva laboranta.
Članovi Katedre su:
Studenti na doktorskim studijama koji su trenutno uključeni u naučno-istraživački rad, ali i realizaciju praktične nastave na Katedri su:
Nastava se u okviru Katedre realizuje na sva tri nivoa akademskih studija na Depratmanu. Pored nastave na obaveznim predmetima, članovi Katedre organizuju nastavu i na velikom broju izbornih predmeta, gde studenti mogu steći specifična znanja i veštine, i za koje vlada veliko interesovanje studenata. Naučno-istraživački rad članova Katedre je organizovan u dve istraživačke grupe – grupa za biohemiju i molekularnu biologiju i grupa za genetiku.
Istraživačka grupa za biohemiju i molekularnu biologiju
Već nekoliko decenija u fokusu ove istraživačke grupe je ispitivanje molekularnih i biohemijskih mehanizama dormancije i otpornosti na niske temperature insekata i drugih artropoda. Model organizam za pomenuta istraživanja je široko rasprostranjena štetočina, kukuruzni plamenac (Ostrinia nubilalis, Hbn.), čije letnje generacije gusenica pričinjavaju velike gubitke u poljoprivredi. Zimska generacija gusenica prezimljuje na oranicama unutar poleglih stabljika kukuruza, u stanju dijapauze, tokom koje stiču otpornost na hladnoću. Druga vrsta, čija je stragija preživljavanja niskih temperatura proučavana, je arktička kolembola Megaphorura arctica, u saradnji sa Istraživačkim centrom iz Kembridža (British Antarctic Survey, BAS). Pomenuta vrsta, temperature daleko ispod 0ºC preživljava u skoro dehidriranom stanju (krioprotektivna dehidratacija), u kom provodi period duge i hladne arktičke zime. Adaptivni odgovor na delovanje niskih temperatura u cilju očuvanja strukturnog i metaboličkog integriteta biomolekula ispituje se sa aspekta sinteze specifičnih molekula, ekspresije gena, kao i regulacije metaboličkih puteva. Fokus ove istraživačke grupe proširio se i na analiziranje molekularnih i biohemijskih parametara medonosne pčele, (Apis mellifera, L.), vrste od izuzetnog ekološkog i ekonomskog značaja. Istraživanja su usmerena ka boljem razumevanju adaptivnog odgovora antioksidativnog i imunog sistema ove vrste na stres izazvan sve intenzivnijim zagađenjem njihove životne sredine. Dalja istraživanja imaju za cilj bolje razumevanje mehanizama odgovora na različite stresogene faktore kako bi se doprinelo očuvanju zdravlja medonosnih pčela.
Još jedan bitan fokus naše grupe predstavlja istraživanje protein-ligand interakcija, korišćenjem metoda strukturne biologije i biofizike. U saradnji sa kolegama sa Departmana za hemiju, biohemiju i zaštitu životne sredine PMF-a, radi se na identifikaciji novih biološki aktivnih jedinjenja koja bi mogla imati primenu u tretmanu hormonski zavisnih kancera, kao što su kanceri dojke i prostate. Takođe, radi se analiza struktura enzima iz grupe oksido-reduktaza koji ćelijama kancera omogućavaju da prežive tretman hemoterapeuticima. Za ova istraživanja razvijeni su sistemi heterologne rekombinantne ekspresije proteina u bakterijama E. coli i kvascu S. cerevisiae, kao i fluorescentni ćelijski biosenzor sposoban da detektuje ligande estrogenih i androgenog receptora. Za modelovanje protein-ligand interakcija koristi se još i molekularni doking, molekularna dinamika i strukturna bioinformatika. Laboratorija se takođe bavi i proučavanjem antioksidativnog sistema zaštite kod različitih organizama/sistema kroz saradnju sa drugim istraživačkim grupama ne samo na Departmanu, već šire, u celoj Srbiji i inostranstvu.
Trenutno aktuelni projekti kroz koje ova istraživačka grupa realizuje svoja istraživanja su: 1. Projekat osnovnih istraživanja OI173014 pod nazivom “Molekularni mehanizmi redoks signalinga u homeostazi, adaptaciji i patologiji” finansiran od strane Ministarstva prosvete, nauke I tehnološkog razvoja. 2. Projekat osnovnih istraživanja OI17021 pod nazivom "Sinteza, karakterizacija i biološka ispitivanja steroidnih derivata i njihovih molekulskih agregata" finansiran od strane Ministarstva prosvete i tehnološkog razvoja. 3. Projekat "Razvoj metoda za prucavanje strukture farmakoloski aktivnih jedinjenja" , DS050, iz programa za finansiranje multilateralne naucne saradnje u Dunavskom regionu LABORATORIJA ZA GENETIKU NAUČNO – ISTRAŽIVAČKA DELATNOST
Rad istraživačke grupe Laboratorije za genetiku integriše različite aspekte u oblasti populacione genetike biljnih i životinjskih vrsta. Rad grupe je posebno usmeren na primenu različitih molekularnih markera u cilju sagledavanja genetičkog diverziteta, strukture populacija, rasvetljvanju taksonomskih i filogeografskih pitanja, kao i problema iz domena konzervacione genetike. Naučno-istraživačka delatnost usmerena je ka analizama prirodnih populacija odabranih grupa beskičmenjaka, kičmenjaka i biljnih vrsta. Primenom i razvojem adekvatnih molekularnih markera, Laboratorija za genetiku se bavi pitanjima struktuiranosti populacija, kretanjima brojnosti populacija, fragmentisanosti populacija, demografskom istorijom, a sa ciljem sagledavanja potencijala populacija da odgovore na stalno promenljive uslove sredine. Jedan deo istraživanja laboratorije usmeren je na analizu polimorfnosti gena i asocijacija genotip-fenotip kompleksnih oboljenja čoveka, i to kardiovaskularnih, endokrinoloških i onkoloških obolenja.
MEĐUNARODNA SARADNJA
SARADNJA SA INSTITUCIJAMA U ZEMLJI
Kontakt osoba: Dr Mihajla Đan, redovni profesor Tel: 021/485-2799 e-mail: mihajla.djan@dbe.uns.ac.rs |
|